شفافیت؛ کلید جذب خیرین

در پهناورترین استان ایران، انجمنی بنا شده که سابقه طولانی در سوادآموزی به کودکان مهاجر یا کودکان کار بازمانده از تحصیل دارد؛ رسالت این انجمن به رسمیت شناختن «حق آموزش برای همه کودکان»، است؛ «انجمن دوستداران کودک کرمان». در سال کرونا که همه جهان در بهت شیوع این ویروس همه‌گیر فرو رفته بود و نظام آموزشی حضوری غیرممکن شد، متولیان این انجمن در «مرکز دوستدار کودک مشتاق» تلاش کردند فعالیت‌های آموزشی را با رعایت پروتکل‌ها ادامه دهند تا کودکان تحت پوشش انجمن که از امکان تحصیل آنلاین برخوردار نیستند، از شرایط حاکم شده ناشی از کرونا، آسیب نبینند. اما تامین مالی انجمن در شرایط متاثر از کرونا خود به یک برنامه‌ریزی جامع نیاز داشت تا فعالیت‌های آموزشی تداوم داشته باشد. خانم رویا اخلاص‌پور، مدیر اجرایی انجمن دوستداران کودک کرمان در گفت‌وگو با موسسه افرا توضیح می‌دهند که چگونه گزارش‌دهی شفاف و استفاده از روش کرادفاندینگ (تامین سرمایه جمعی) به بقای فعالیت انجمن کمک کرده است. انتقال این پیام به خیرین که «ما هستیم، چون کودکان هستند» سبب شد که سال ۹۹، انجمن دوستداران کودک کرمان کارنامه قابل قبولی در زمینه تامین منابع مالی و مدیریت هزینه‌ها داشته باشد. مشروح این مصاحبه را در ادامه می خوانید: *** به عنوان اولین سوال با توجه به سابقه طولانی فعالیت انجمن دوستداران کودک کرمان، بفرمایید که در دوره کرونا با چه مسائل جدیدی روبه‌رو شدید؟ در این دوره بیش از یکساله آیا در حوزه تامین مالی با چالش جدیدی روبه‌رو شدید؟ منابع مالی ما خیلی کوچک و محدود است. انجمن فعالیت‌های متعددی دارد که عموما داوطلبانه است اما فعالیت هزینه‌بر انجمن، مرکز دوستدار کودک مشتاق است که بر کودکان فاقد شناسنامه متمرکز است که امکان رفتن به مدرسه را ندارند. اکثر این کودکان، کودکان مهاجر ساکن در کرمان هستند. به نظر می رسد کودکان فقیر مهاجر در اولویت خیرین مرفه نیستند. کمک‌کنندگان مالی به انجمن، افراد فرهنگی با منابع مالی محدود هستند. مهمترین گروه پشتیبان ما گروه مهدهای کودک خصوصی و مربیان هستند که در دوره کرونا به‌شدت آسیب دیدند؛ چراکه با توجه به مسائلی که کرونا برای فعالیت این بخش ایجاد کرد، ما دیگر نمی‌توانستیم درخواست پشتیبانی مالی از آنها داشته باشیم. با توجه به این شرایط ما در اسفند سال ۹۸ (همزمان با شیوع کرونا در ایران) باید فکری برای ۳۵۰کودک تحت پوشش می‌کردیم. این کودکان اغلب کودکان کار، یا کودکانی هستند که خانواده‌هایشان کارشان را از دست داده بودند و باید برای آنها بسته‌های غذایی تهیه می‌کردیم. معلمان‌مان را باید در آن شرایط حفظ می‌کردیم، چون این کودکان دسترسی به امکانات آنلاین برای تحصیل نداشتند. بنابراین باید معلمان به درب خانه‌های آنها می‌رفتند تا به لحاظ روانی این احساس در کودکان ایجاد شود که کنارشان هستیم. حفظ مدرسه و معلمان و دادن بسته‌های غذایی از جمله مسائلی بود که همزمان با شروع کرونا باید به آن توجه می‌شد. خیلی زود با گروه‌های تامین‌کننده مالی انجمن که تعداد زیادی افراد را در برمی‌گیرد (اما میزان کمک هر فرد محدود است،) تماس برقرار کردیم و توانستیم یک برنامه غذایی را به آنها اعلام کنیم که خیلی خوب هم مورد استقبال قرار گرفت و بسته‌های غذایی برای کودکان تامین شد. تنها نیروهای موظف ما مربوط به مدرسه است و بقیه نیروهای انجمن به‌صورت داوطلبانه کار می‌کنند. اما نیروی موظف دستمزد و بیمه می‌خواهد و مدرسه هم نیاز به مکان مشخص دارد و برای آن اجاره قابل توجهی پرداخته می‌شود. این فعالیت منظم ما در زمینه تماس با خیرین باعث شد که همه متوجه شوند که «ما هستیم» و ترک کار نکرده‌ایم، چون مدرسه‌ها و فعالیت‌های آموزشی و ارتباطات حضوری و برگزاری کارگاه‌های آموزشی تعطیل شده است. در واقع ما هستیم چون کودکان هستند. مهمترین کار ما در آن زمان تماس با تک‌تک افرادی بود که در زمینه تامین مالی با انجمن همکاری داشتند. بعد از آن در اردیبهشت ماه سال ۹۹ کودکان را برای حضور در مدرسه دعوت کردیم، تمامی گزارش‌ها اعم از تامین بسته‌های غذایی، حضور همکاران و شاگردها را تدوین و ارائه کردیم؛ با تاکید بر این مسئله که کلیه مراقبت‌ها و پروتکل‌های بهداشتی دوره کرونا رعایت می‌شود. تا به امروز از آسیب‌های کرونا دور بودیم. من فکر می‌کنم شناسایی تک به تک تامین‌کنندگان مالی با وجود اینکه حجم کمک‌های فردی محدود بود، به ما خیلی کمک کرد. بنابراین در سال گذشته نسبت به سال‌های قبل، دست ما در زمینه تامین مالی بازتر و بهتر بود. در واقع رشد بهتری در سال کرونا داشتیم، «ما هستیم در هر شرایطی». خانم اخلاص‌پور در حال حاضر چند کودک تحت پوشش انجمن در زمینه آموزشی هستند؟ ما مقطع آموزشی به مفهوم مصطلح نداریم. ما مدرسه نمی‌توانیم باشیم، بلکه یک مرکز دوستدار کودکیم. ما یک دوره ۶ ساله را ۱۴ سال پیش تعریف کردیم. در این دوره، تقریبا سعی می‌کنیم مفاهیم آموزشی که مربوط به ۶ سال مدرسه است را به کودکان منتقل کنیم. کار ما نوعی پژوهش- آموزش است. یعنی ما با بچه‌ها نوعی پژوهشگری و آموزش مشارکتی را کار می‌کنیم. بنابراین از کتاب‌های مقاطع مختلف تحصیلی استفاده نمی‌کنیم، بلکه با کتاب‌های عمومی و غیردرسی و غیررسمی کار می‌کنیم. تمام منابع نیز در سایت انجمن دوستداران کودک گزارش داده شده است. سال گذشته ۳۳۰ کودک سال تحصیلی را با ما به‌صورت حضوری به پایان رساندند. در طول سال‌های گذشته ما کودکان را شناسایی می‌کردیم و سراغشان می‌رفتیم، اما امسال به دلیل نگرانی‌هایی که به دلیل تداوم کرونا وجود داشت، رویکردمان به‌گونه‌ای بود که هر کس تمایل داشت در کلاس‌های آموزشی ما شرکت کند، از او استقبال کردیم. بنابراین امسال با ۲۰۰ کودک به‌صورت روزانه در تماس بودیم که بعضی‌هایشان در مدرسه و بعضی‌ها در خانه دروس آموزشی را دریافت می‌کردند. امسال غذا را هم به صورت منظم برای کودکان تامین کردیم (صبحانه یا نهار). فکر می‌کنم که گزارش‌های منظم انجمن به خیرینی که در زمینه دادن کمک‌های مالی با ما در ارتباط هستند، موثر بوده است. بنابراین از سال ۹۹ راضی‌تر هستیم و به دلیل همان گزارش‌ها، حامیان مالی توجه بهتری به ما داشتند. بنابراین گزارش‌دهی شفاف انجمن دوستداران کودک در کنار کرادفاندینگ (تامین سرمایه جمعی) و شناسایی تک‌تک حامیان، توانسته تامین مالی انجمن در دوره کرونا را برای شما آسان‌تر کند؟ بله دقیقا. خانم اخلاص‌پور با توجه به اینکه زمان قطع زنجیره کرونا همچنان نامشخص است، آیا فکر می‌کنید شیوه‌ای که انجمن برای تامین مالی در پیش گرفته، کفاف مخارج را می‌دهد؟ یا اینکه باید روش‌های دیگری را بکار گرفت؟ لازم است این نکته را اضافه کنم که غیر از مواردی که ذکر شد ما از روش‌های دیگری نیز برای تامین هزینه‌ها استفاده می‌کردیم. ما یک گروه همیاران انجمن داریم که یک سری کارهای هنری را با کمک مادران کودکان انجام می‌دهند و از محل فروش آن و کسب درآمد، بسته به نیاز انجمن، این گروه همیاران مانند یک صندوق تامین مالی به ما کمک می‌کردند. البته با توجه به شیوع کرونا آن گروه در حال حاضر خیلی فعال نیست، چراکه خرید کالای تولیدی این گروه در حال حاضر محدود شده است. به نظرم باید بتوانیم خیرین بیشتری را جذب کنیم با گزارش‌دهی شفاف و دقیق و استفاده از روش‌های رسانه‌ای برای اطلاع‌رسانی در زمینه فعالیت‌های انجمن. در حال حاضر، از ظرفیت نیروهای داوطلب قدیمی و نسل جدید در زمینه تامین سرمایه جمعی کمک می‌گیریم و از ایده‌های جدید در این زمینه نیز استفاده می‌کنیم. اینکه ما چقدر می‌توانیم کار، فعالیت و اهداف و چشم‌اندازمان را برای نسل جدید مشخص کنیم، بسیار مهم است. در حال حاضر چند نیروی داوطلب و موظف با انجمن کار می‌کنند؟ ما ۶ نیروی موظف داریم و ۵ نفر نیروی داوطلب نیز داریم که به اندازه‌ نیروهای موظف با انجمن همکاری می‌کنند. اولویت ما کودکان هستند و همه چیز از مسیر مرکز دوستدار کودک مشتاق عبور می‌کند، مدرسه‌ای که زیر نظر انجمن دوستداران کودک کرمان تاسیس شد. ما معتقدیم که هر ایده‌ای که داریم باید در فضای واقعی با مادران و کودکان و فضای آموزشی تمرین کنیم. منظورم این است که ما کار نیکوکاری به مفهوم عام را دنبال نمی‌کنیم، بلکه به دنبال این هستیم که رویکردهای تازه‌ای را در آموزش به‌ویژه برای آموزش کودکانی که در شرایط دشوار به سر می‌برند، معرفی کنیم. ما ۱۲کتاب در این زمینه منتشر کردیم و کارهای پژوهشی بسیاری نیز در این زمینه انجام شده است. کلیه فعالیت ما از مسیر داوطلبی می‌گذرد و کسی برای پروژه‌ها تامین مالی را انجام نمی‌دهد، بلکه همه از سوی خود افراد علاقمند تامین می‌شود. بنابراین ما با یک گروه ۴۰ نفره فعال در انجمن در ارتباط هستیم، اما به‌صورت روزانه ۱۲ تا ۱۵نفر در انجمن مشغول به کار هستند. نیروهای موظف نیز از طریقی که اشاره کردید، هزینه‌هایشان تامین می‌شود؟ ما سه منبع مالی داریم. یک از طریق هیات مدیره. هیات مدیره ما افراد متخصص هستند که کار آموزش کودکان به‌ویژه کودکان پیش‌دبستانی یا آموزش در مراکز دانشگاهی را انجام می‌دهند. کل درآمد این افراد از طریق برگزاری کارگاه‌های آموزشی (چه خودشان هماهنگی آن را انجام داده باشند و چه از طریق انجمن صورت گرفته باشد) به حساب انجمن واریز می‌شود. تا قبل از کرونا که برنامه آموزش فراهم بود، یک سوم درآمد انجمن از این طریق تامین می‌شد. یک سوم دیگر درآمد انجمن از طریق حمایت‌های مالی بیرونی بود. یک برنامه دیگر ما مربوط به طرح «هرکودک، یک حامی» است. کودکان باید حق عضویت به مرکز پرداخت کنند که رقم بسیار ناچیزی است، به‌طور متوسط هر کودکی در سال رقمی حدود ۲۰۰هزار تومان را باید پرداخت کند. البته حق عضویت دختران را شامل نمی‌شود. ما برای کودکان حامی می‌گیریم و هر حامی برای هر کودک در سال، ۶۰۰هزار تومان پرداخت می‌کند. بنابراین یک سوم تامین مالی انجمن تا سال ۹۸ از این طریق بود. سال گذشته این دو منبع مالی انجمن قطع شد. هم حق عضویت کودکان و هم درآمد اعضای هیات مدیره به‌واسطه عدم برگزاری کارگاه‌های آموزشی نیز قطع شد. بنابراین کل بودجه انجمن به نیکوکاران و البته طرح (یک کودک یک حامی ) وابسته شد. اما خوشبختانه با روش‌هایی که در ابتدا توضیح دادم سال گذشته را به خوبی طی کردیم و با مشکلی روبه‌رو نشدیم. البته لازم است اشاره کنم که ما کلا با کمبود منابع مالی به نسبت فعالیت انجمن روبه‌رو هستیم. بنابراین ما باید تک‌تک حامیان فرهنگی‌مان را که برای این کار ارزش قائل هستند، به خوبی بشناسیم چون خیلی از آنها به صورت ناشناس با انجمن در ارتباط هستند. کودکان تحت آموزش انجمن، کودکان افغان بدون شناسنامه هستند؟ در کرمان عموما، کودکان مهاجر از کشور افغانستان هستند. اما کودکان بدون کارت و هویت لزوما افغانی نیستند. بچه‌های کار بلوچ و بچه‌های نقاط کویری ایران را هم شامل می‌شود که دارای مشکلات خانوادگی از جمله پدر زندانی یا کودک بی‌سرپرست هستند که در خیریه‌ها نگهداری می‌شوند، اما تحت پوشش سیستم آموزشی وزارت آموزش و پرورش قرار نگرفته‌اند. این کودکان به‌صورت دوره‌ای به مدرسه ما می‌آیند و بعد که کارت هویت و تحصیلی‌شان درست شود به سیستم آموزشی رسمی می‌پیوندند. حتی کودکانی را هم داریم که به دلیل مشکلات زبان فارسی از مدرسه به دلایل از جمله اختلال یادگیری طرد می‌شوند که ما آنها را تحت پوشش قرار می‌دهیم. و البته کودکانی که در زمان مناسب به مدرسه نرفته‌اند و اکنون برای حضور در دبستان بزرگسال تلقی می‌شوند، به این گروه هم کمک می‌کنیم تا برای ورود به مدرسه آماده شوند. مرکز دوستدار کودک مشتاق تا چه مقطعی کودکان را آموزش می‌دهد؟ معادل مقطع ششم. البته ما غیر از کودکان، مادران را هم تا قبل از کرونا آموزش می‌دادیم. یکی از طرح‌های ما «طرح مادر و کودک» بود که آموزش مادران را داشتیم، اما به دلیل کرونا و فضای محدود، طرح را متوقف کردیم. البته انجمن معتقد است که ۸ سال آموزشی شامل دو سال پیش از دبستان، و ۶ سال دوره آموزشی مهمترین دوره شکل‌گیری یک انسان برای ورود به اجتماع است؛ چراکه باید مهارت‌های زندگی و ارتباطات اجتماعی را یاد بگیرد، در عین حال، بتواند جایگاه خودش را در جهان تعریف کند و بداند که چه راه‌هایی برای تغییر زندگی‌اش وجود دارد. بنابراین تمام مباحث آموزشی ما حول این موارد می‌چرخد و بعد از آن خود بچه‌ها باید راه‌شان را پیدا کنند. منبع : موسسه مديريت حاميان نوانديش افرا #تامین مالی #خیرین #کرونا # موسسه خیریه