دوره هاي آموزشي ديدبان حقوق كودك در سه جلسه شنبه ها در تاريخ هاي بيستم و بيستم هفتم خرداد و دهم تيرماه به مدت دوساعت ميزبان فعالين حوزه كودك كرمان بود.دراین کارگاه، جمعی از فعالین این عرصه و کارشناسان دستگاه های ا داری علاقه مند در محل مركز دوستداركودك مشتاق حضور پيدا كردند.     

کودکان در شرایط دشوار  وجایگاه راهبردی آنان در ایران امروز     کودکان در شرایط دشوار، به کودکانی اطلاق می شود، که خانواده یا سرپرست قانونی آنان در عمل نمی توانند، حق بقاء،رشد، امنیت و مشارکت آنان رابطور شایسته  تأمین نماید    در فرایند پژوهشی مشارکتی که از فروردین امسال(۱۳۹۶) ،در شهرکرمان به کمک جمعی از فعالان اجتماعی حوزه کودکان، برای شناسایی و مرعی سازی این کودکان دردست اجرا داریم. هرچه بیشتر به این نتیجه می رسیم.که مهمترین درگاه ورود به حل و فصل آسیب های اجتماعی تمرکز دقیق و جدی در شناسایی ، دیدبانی ، وحضور در کنار کودکان در شرایط دشوار به عنوان یک" چالش_فرصت" بی بدیل است.         با این استدلال ساده که : هر انسانی آرزو دارد فرزند ، در مقایسه با خودش، مرفه تر، آسوده تر وشاد تر زندگی کند .و این درخواستی انسانی است و عملا همگان را برای اجرای برنامه هایی سراسری از این دست متحد کرده ،پایدار وصبور و پای کار نگه می دارد.         در شرایط امروز ایران جمعیت این گروه از کودکان نامشخص است. تخمین های متفاوتی کودکان مذکور را ،از 3 تا 7 میلیون برآورد می کند.   به دلیل سیرصعودی جمعیت حاشیه نشینان ،بیکاران  ،معتادان وافزایش تعداد زنان سرپرست خانوار، جمعیت این کودکان رو به افزایش است. واین در شرایطی است، که نظام آموزشی ناکارآمد ،ناتوان تر از آن است که این کودکان را به ورود و ماندن در مدرسه تشویق نماید.   تهیه فهرستی از انواع این کودکان دشوار نیست اما تعیین نسبت هر زیر مجموعه،که با یکدیگر هم پوشانی های چند گانه دارند، در نبود آمارها و پژوهش های کافی، آسان نیست از آن جمله : کودکان دارای سوء تغذیه ، کودکان بازمانده از تحصیل ،کودکان فاقد شناسنامه و یا اوراق هویتی معتبر، ، کودکان کار(دختر-پسر)، کودکان تحت آزار پیوسته (کودکان بد سرپرست) ،کودکان معتاد، کودکان در معرض خرید وفروش، کودکان بزهکار، ، کودکان به ازدواج داده شد(کودک مادر ها)،کودکان معلول جسمی_حرکتی وذهنی، کودکان درخطرخودکشی، کودکان درشرایط بحران بلایای طبیعی ،کودکان مبتلا به اچ ای وی مثبت وکودکان دختردر معرض ختنه(ناقص سازی جنسی) و...   ویژگی مشترک کودکان در شرایط دشوار این است که: صدای شان در جامعه کمتر شنیده می شود مورد توجه جدی پژوهشگران قرار نمی گیرند. جامعه درباره شان چیزی های کمی می داند.ودر نتیجه ،برپایه نگاه سنتی وعرفی مسئولت شرایط شان برعهده والدین شان  گذاشته شده و وضعیت شان به "مسأله اجتماعی "تبدیل نمی شود.  در حقیقت ما نیازمند تغییری پارادایمی در شناخت " کودکان درشرایط دشوتر"  ،جستجوی راه حل، و نحوه مداخله مؤثر در جامعه اطراف مان در این عرصه هستیم.  ویژگی اساسی پارادایم تاکنونی در این عرصه : نگاه از بالا به پایین ، مردانه و آمرانه، سلطه بوروکراسی دولتی بر فرایند پژوهش، بخشی نگری علمی و اداری، مرکز گرایی ساختاری، اتکای بی قید و شرط به روش شناسی پیمایشی، جدا فهمیدن  فرایند پژوهش از برنامه ریزی و انجام مداخله های موثراست. که ناکارآمدی خود را نشان داده ونبود فهرستی دقیق به روز و قابل دیدبانی از این کودکان،یکی از  نشانه های آن است. انجمن دوستداران کودک ،درفروردین سال۱۳۹۶ با همکاری جمعی از فعالان سازمان های مردم نهاد و کارشناسان علاقه مند دستگاه های اداری مرتبط، گروهی تلگرامی با عنوان: "کودکان درشرایط دشوار"(کوش)راه اندازی کرده است و در اولین قدم مجموعه کارگاه هایی را برای نحوه شناسایی ،دیدبانی و حمایت از کودکان مذکور طراحی و اجرای آن را آغاز کرده است.  دكتر سيامك زندرضوي، جامعه شناس  در كانال جامعه شناسي مردم مدار در مورد برگزاري اين سه كارگاه اين چنين مي‌نويسد: "کارگاه شناسایی، دیدبانی و حمایت از کودکان در شرایط دشوار،بخش دوم ✅شنبه 96.3.27 ار ساعت 6تا8 عصر ، ادامه کارگاه را تسهیلگری کردم. ✅در ابتدا مرور تجربیات وآموخته های کارگاه اول،وایجاد گروه های کاری ، انجام شد . ✅در بخش دوم،از اعضاء گروه ها درخواست کردم. خواسته های کودکان مذکور رابر پایه تجربیات خود، حدس زده و از خواسته ها به نیاز های آنان گذر کنند و با یکدیگربرسر این نیاز ها به توافق برسند. ✅در ادامه ، گروه ها، پیمان نامه پیشنهادی خود را که بر پایه نیاز های کودکان مذکورطراحی و با عبارت هر کودک حق دارد آغاز می شود. رابا پیمان نامه حقوق کودک مقایسه کرده توضیح دادند : ✅ چرا به همه اصول پیمان نامه حقوق کودک در متن خود نرسیده اند  ✅در پایان ، یک نمونه گزارش مکتوب وحرفه ای ، از کودکی در شرایط دشوار،در اختیار شرکت کنندگان قرار گرفت. ✅قرار شد شرکت کنندگان ؛ در فاصله دو کارگاه،هر کدام یک کودک را ، از نزدیک مورد مشاهده قرار داده وگزارش خود را به کارگاه بیاورند. " و در بخش بعدي ادامه نيز مي نويسد:"جامعه شناسی مردم مدار و یک پرسش کلیدی ✅چرا باید وضعیت کودکان در شرایط دشوار به یک اولویت همگانی تبدیل شود؟ ✅شنبه ۹۶.۴.۱۰ ، ساعت ۱۸ تا ۲۰ بخش سوم کارگاه شناسایی ، دیدبانی و حمایت از کودکان در شرایط دشوار ، در مرکز دوستدار کودک مشتاق، در شهر کرمان برگزار شد. ✅در این کارگاه جمعی از فعالان سازمان های مردم نهاد و کارشناسان علاقه مند ادارات فعالانه شرکت کردند.نتیجه مقدماتی اینکه: ✅مسایل کودکان در شرایط دشوارعموما ،هم پوشانی دارد ،به عنوان مثال،" کودک کار "فقط یک انتزاع منطقی است. واقعیت بسیار پیچیده تر است. ✅ ایده های کلیشه ای درباره کودک مذکور به کمک آگاه گری جمعی دگرگون شود. ✅ازطرف دیگر حداقل بخشی از مقامات مسئول به خوبی می دانند ، ورود در شناسایی و حل مسایل اجتماعی بدون مشارکت واقعی و پایدار شهروندان و سازمان های مردم نهاد آنان امکان پذیر نیست. ✅و اینکه ، اولویت بخشیدن به حل مسایل کودکان، در هر وضعیت اجتماعی آسیب زا، از اقبالی همگانی برخوردار است . ✅ به این دلیل ساده، که هر انسانی در هر شرایطی آرزو دارد کودکانش شادتر، مرفه تر و در آرامش بیشتر زندگی کنند و برای آن اجماع کافی وجود دارد."